TOPLARDAMARLAR FONKSİYONLARINDA KAPAKÇIKLARIN ÖNEMİ

Kalbimizin atardamarlar ile gönderdiği temiz kan ayak parmak uçlarına kadar ulaşmakta ve tekrar kirli kan olarak kalbe dönüş yapmaktadır. Bu dönüş bacaklarımızdaki derin ve yüzeyel toplardamarlarımız aracılığı ile gerçekleştirilmektedir.

Toplardamarlar içerisinde vücutta dolaşan kanın %65’i bulunmakta olup, aynı zamanda rezervuar görevi de yapmaktadır. Toplardamarımız içerisindeki kan göğüs içerisindeki negatif basınçlı bölgeye doğru hareket eder. Buna yürüme esnasında bacak kaslarının hareketleri de katkıda bulunur.

Toplardamarların en önemli özelliklerinden birisi içlerinde 5-10cm mesafede sadece yukarı gidişe izin veren kanın geri kaçısını engelleyen kapakçıkların bulunmasıdır. İki yaprakçıklı bu kapakçıkların toplardamar fonksiyonlarına katkıları çok büyüktür. Bunların olmadığı veya bozulduğu durumda bacaklarda kan göllenerek çok ciddi problemler gelişmektedir.

Normalde yatarken ayak bileğindeki basınç 10-15mmHg olup, ayakta sabit durulduğu taktirde 3-5 dakika içerisinde basınç 10-15mmHg’dan 110-120mmHg’ya kadar yükselmektedir. Yürümeye başlandığı taktirde bacaktaki kas pompalarının kasılması ile kapakçıklar açılır ve kan yukarı gider ve kasların gevşemesiyle kapakçıklar hemen kapanarak geri kaçış engellenir. Buna bağlı basınç yürüme mesafesiyle birlikte tekrar 10-15mmHg’ya kadar düşmektedir.

Eğer toplardamarlar içerisindeki kapakçıklar bozuk ve kanı geri kaçırıyorsa yürümekle bu basınçta düşme çok az olur. Yani bacak sürekli yüksek basıncın etkisinde kalır. Buna bağlı toplardamarlarımız genişler ve kapaklar arası mesafe açılır ve kaçak daha fazla artar. Kapakçılar ve toplardamar arasındaki bu kısır döngüye bağlı varisten ülsere kadar çeşitli derecelerde problemler gelişir.

Prof.Dr.ilhan Gölbaşı