VARİS VE VENÖZ YETMEZLİKTE İLAÇ TEDAVİSİ

İlaç tedavisi, kronik venöz yetmezlik ve varis tedavisinde pek çok ülkede ve bizde uzun yıllar kullanılmaktadır. Bu ilaçlar genel olarak bitkisel ekstratlardan sağlanır. Bunarın emilim ve biyo-yararlanımı artırmak için çeşitli kimyasal işlemlere tabi tutulmaktadır.

Genel olarak varis ilaçları varislerin gelişimini engelleme veya gelişmiş olan varisleri geriletme gibi faydaları söz konusu değildir. Ancak, venoaktif ilaçlar, bacağın kronik venöz bozukluklarının klinik belirtilerine yol açan fizyopatolojik mekanizmanın farklı seviyelerinde etkiler gösterebilmektedirler. Bunlar genel olarak, venöz tonus, permeabilite, lenfatik akım, lökosit adezyonu gibi kronik venöz yetmezliği oluşturan fizyopatolojik mekanizmalardır.

Venoaktif ilaçların etkili olduğu durumlar;

• Kronik venöz yetmezliğine bağlı gelişen, ağrı, ödem ve kramp gibi semptomları azaltırlar.
• Huzursuz bacak semptomlarını düzeltirler.
• Bu ilaçlar sıklıkla cerrahi veya girişimsel tedaviyi gerektirmeyecek hafif vakalarda tercih edilmektedir.
• Çoğu zaman kış aylarında klinik ve laboratuvar problem olmayan hastalarda yaz aylarında semptomlar başlar. Bu hastaların tedavisinde de oldukça etkili olmaktadır.
• Derin venöz trombozuna bağlı kapak yetersizlikleri ve sekonder varis gelişen hastalarda da semptomların kontrolünde de oldukça etkili olmaktadırlar.
• Venöz ülserin iyileşmesini hızlandırırlar.
• Cerrahi veya endovenöz girişim uygulanan hastalarda işlem sonrası düzelmeyi hızlandırırlar

Genel olarak venotonik ilaçlar;

1. Bioflavonoidler: Diosmin Hesperidin
2. Yarı sentetik olan flavonoidler: Oxerutin
3. Saponins: Aescin (At kestanesi ekstraktları)
4. Sentetik olanlar: Kalsiyum Dobesilat

Mikronize purifiye flavonoid fraksiyonları (Daflon )

Flavoloid grubunun en önemli üyesidir. Bunlar %90 diosmin, %10 hesperidin içerirler. Turunçgiller zengin Diosmin ve hesperidin kaynağıdırlar. Limon meyve ve yapraklarında bol miktarda bulunmaktadır. Diosmin mikroiyonizasyonu ile küçük moleküllere ayrıldığında, gastrointestinal emilimi ve biyoyararlanımı çok yüksek formu elde edilmektedir. Bunlar, kapiller geçirgenliği, lökosit adezyonunu ve aktivasyonunu azaltırlar. Yarılama ömrü 8-12 saat olup, böbrek yoluyla elimine edilirler.

Flavoloidler en sık kullanılan ilaçlardır, ödem ve ağrı tedavisinde oldukça etkili olup, lenfatik akımı artırıcı etkileri de bulunmaktadır. Diosminin gastrointestinal sistem mukozası üzerine olumsuz etkilere sahiptir. En sık görülen yan etkileri; mide bulantısı, kusma ve ishaldir. Uzun süreli kullanımlarına bağlı olarak kolit gelişebilir.

Troxerutin (Venotrex Retard ): at kestanesi ekstresinden elde edilen yarı sentetik bioflavonoid’ lerdir. Venotonik, antioksidan, antiagregan etki gösterirler. Varis ve venöz yetmezlik semptomlarını 15. günde geriletirler. Hamilelik esnasında kullanımında teratojenik etkisi gösterilmemiştir.

Bu ilaçların kullanımı esnasında cild döküntüleri ve gastrointestinal yan etkiler gelişebilmektedir.

Oxerutin (Venoruton fort)

Flavoloid grubu ilaçlar olup, çinde geleneksel olarak yaygın olarak kullanılan Sophora Japonica isimli bitkiden elde edilmektedir.

• Aktive olmuş kan hücrelerini oksidatif stresinden korur, kapiller permeabiliteyi azaltırlar ve lenfatik akımı artırırlar. Varis ve venöz yetmezlik semptomları olan ağrı, ödem ve kramp şikayetlerini azaltırlar. Bu ilaçların kullanımına bağlı baş ağrısı, gastrointestinal şikayetler, ciltte kızarıklık ve döküntüler gelişebilir.

Aescin (At kestanesi)

• At kestanesi ekstresi olan bu ilaçlar, antiinflamatuvar, vazokonsriktör, membran stabilizatör etki gösterirler. Venlerden PGF salınımını artırır, 5-HT ve histamini antagonize eder, dokumukopolisakkaridaz katabolizmasını azaltır.

Kalsiyum dobesilat (Doxium)

• Sentetik olarak elde edilen varis ilacıdır. Varis ve venöz yetmezlik semptomlarında oldukça etkilidir. Bu ilaçların kullanımında da döküntüler ve bulantı, kusma gibi yan etkiler gelişebilir.
• Kalsiyum dobesilat’ın etki mekanizması
• Damar duvarındaki adaleleri etkileyerek damar tonusunu artırırlar
• İnflamatuvar süreci başlatan lökositlerin damar duvarına tutunmalarını ve geçişlerini engellerler
• Damar kapiller geçirgenliğini azaltırlar
• Mikro sirkülasyonu düzelterek cildin oksijenlenmesini artırırlar
• Lenfatik drenajı artırırlar

Sonuç olarak, venöz yetmezlik her aşamasında ciddi semptomlar ile seyreden bir hastalık olması nedeniyle sürekli venoaktif ilaç kullanımına ihtiyaç duyurur. Ancak hastaların önemli kısmında semptomlar kış aylarında azalma eğilimi göstermektedir. Bu nedenle bu ajanlar sıcakların etkili olduğu aylarda kullanılmaları tercih edilmektedir. Ciddi olgularda ise 12 ay ömür boyu kullanımı gerekmektedir.