VENÖZ BACAK ÜLSERİ

Venöz ülser toplardamardaki tıkanıklık veya ciddi kaçaklara bağlı ayak bileği iç bölgesi üzerinde yüksek kan basıncına bağlı yara açılmasıdır. Venöz ülser gelişmeden önce bu bölgede, yüksek basıncın etkisine bağlı sızan proteinlere bağlı cilt beslenmesi giderek bozulur.

Venöz ülser gelişim aşamaları;

1. Kapiller dilatasyona bağlı eritem
2. Proteinden zengin sıvı kaçışı
3. Eritrositin damar dışına kaçması
4. Hemoglobin yıkılması
5. Hemosiderin birikimi
6. Esmer kırmızı renk oluşumu
7. Başlangıçta renkte koyulaşma, ciltte kalınlaşma olmaktadır.
8. Gode bırakmayan ödem
9. Subkutan fibrozis
10. Deri sert ve enflamasyon: Lipodermosklerozis
11. İlerleyen süreçte bu yüksek basıncın önüne geçilmediği taktirde ülser gelişir.

Resim 1. Venöz ülser

Venöz ülser ile müracat eden hastalarda tedaviye başlamadan önce mutlaka detaylı venöz Doppler ultrason yapılmalıdır. Neden olan patoloji ortaya konulmalıdır. Sıklıkla neden olarak derin toplardamar tıkanıklığı ve yetmezliği saptanmaktadır.
Doppler incelemede toplardamarlarda kaçak saptanırsa buna yönelik olarak tedavi uygulanmalıdır.
Bu kaçak daha önce tıkanmış ve açılmış derin toplardamarlardaki kaçaktan kaynaklanıyorsa bu kaçakları tedavi etmek mümkün görünmemektedir. Ancak yüzeyel toplardamarlarda kaçak mevcutsa bunlar ortadan kaldırılmalıdır.
Venöz ülserin tedavisi normal yara bakımından oldukça farklılık göstermektedir. Bunlarda yüksek basıncın etkisine bağlı gelişmesi nedeniyle yara bölgesini bu basıncın etkisinden korumak için mutlaka elastik bandaj veya varis çorabı giyilmelidir.

• Yara öncelikle serum fizyolojik ile yıkandıktan sonra kurulanır.
• Üzerine mümkün olduğunca sulandırıcı antibiyotikli kremler veya solüsyonlar uygulanmaz. Çok az miktarda çinkolu putra uygulanabilir.
• Yara üzerine gazlı bez konulduktan sonra bacak pamuk rulo ile birkaç kat sarılır. Daha sonra tespit için pamuk üzerine sargı bezi sarılır.
• Bundan sonra ise en hayati öneme sahip olan elastik bandaj sarılır veya varis çorabı giydirilir. Bu uygulamada varis çorabı giydirmek oldukça zor olması nedeniyle bandaj uygulaması daha faydalı olacaktır.
• Bu bandajlar sarıldıktan sonra yaklaşık 5 gün sonra tekrarlanır. Bu tedaviler ile yaklaşık 3-6 ay içerisinde hastaların %70’sinde ülser iyileşmektedir. İyileşen ülserler dikkat edilmediği taktirde nüks ederler.

Eğer yüzeyel toplardamar kaçağından kaynaklanan bir kaçak ve tedavisi yapılmışsa ülser nüks etmez. Ancak derin toplardamar tıkanıklığından kaynaklanan bir ülser ise varis çorabı veya elastik bandaj kullanılmadığı taktirde nüks eder.

Venöz ülserde yaşam tarzında gerekli değişiklikler

• Öncelikle ayakta uzun sure durmasını gerektiren bir işte çalışıyorsa iş değişikliği yapılmalıdır.
• Gün içerisnde uzun sureli ayakta durmamalıdır.
• Mümkün olduğunca hareket halinde olmalıdır.
• Sigara içiyorsa mutlaka kesmelidir.
• Gün içerisinden 3-4 kez 15 dakika süreyle bacağı yukarı kaldırarak dinlendirmelidir. Fazla kilodan sakınmalıdır.

ANTALYA VARİS/Dr.İlhan Gölbaşı