VARİS NEDİR? NASIL GELİŞİR, NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Toplar damarlarda kan bacak kasların etkisi ile kalbe doğru kapakcıklar aracılığı ile tek yönde ilerler. Kapakcıklardaki yapısal bozukluğa bağlı kan geriye kaçarak VENÖZ YETMEZLİK gelişir. Buna bağlı yüzeyel toplar damar ve dallarında mavi renkli, büklüntülü damar genişlemeleri varis olarak nitelendirilir.

Varis toplumda oldukça sık olarak görülen çok eski yıllardan beri önemli sağlık sorunlarının başında gelmekte olup; bayanların ortalama %30, erkeklerin ise %25’ini etkilemektedir.

Varisler çaplarına göre üçe ayrılır;

1) Telenjektazi

2) Retiküler varis

3)Trunkal varis (Geniş varis)

Şekil 1. Varis çeşitleri ve kaynakları

Telenjektazi: Dermis tabakasında yüzeyel yerleşimli, 0,5-1mm çapında varislerdir

Palpe edilmez ve üzerindeki cilde mor yada açık kırmızı renk verirler.

Retiküler varis: Dermis içinde derin yerleşmişli çapları 1-3mm arasındaki varisler,

Palpe edilemez ve üzerindeki cilde koyu mavi renk verirler.

Resim. Telenjektazi ve retiküler varis

Trunkal varis: Genellikle çapı 4 mm ve üzerinde olan varislerdir. Ciltaltı yerleşimli olup el ile Palpe edilebilirler ve üzerindeki cildin rengini değiştirmezler.

Resim. Trunkal varisler

Varis gelişiminde risk faktörleri

Varis gelişiminde en önemli faktör toplardamarlar içerisinde yer alan kapakçıkların bozulması ve kanı geri kaçırmasıdır. Bu özellikle kasık bölgesinde yer alan yüzeyel toplardamar ile derin toplardamarın birleşme yerinde yer alan kapakçığın bozulmasına bağlı gelişir. Bu kapakçığın bozulmasına yol açan faktörler varis oluşumuna da katkı sağlamış olurlar.

Kapakçıklardaki bu kaçak; genetik, yaşam tarzı, gebelik, obesite gibi nedenlere bağlı olarak gelişebilmektedir. Genetik ve hormonal nedenlere bağlı kapak dokusunda yapısal bozukluk gelişirken, obesiteye bağlı karın içi basınç artışı ve damarların etrafındaki kasların zayıflığı söz konusudur. Nadir olarakta, derin toplardamar tıkanıklıklarında yüzeyel damarlarda varisler gelişir. Bu varisler taşıyıcı görevi yaptıkları için çok özel durum olmadıkça alınmazlar.

Ayrıca uzun süre ayakta durmayı gerektiren meslek grubundaki kimselerde bacakta kan göllenir, toplar damarlar genişler ve kapakçıklar kanı geri kaçırır. Bu kaçak toplardamarı daha fazlagenişletir ve kaçak daha da artış gösterir. Buna bağlı olarak ilerleyen süreçte varis, ödem ve cilt değişiklikleri gelişir.

Varislere bağlı gelişen şikayetler

Varisler,

• Görünüm bozukluğu
• Ağrı
• Şişlik
• Kramp
• Ayak bileğinde renkte koyulaşma
• Sertleşme
• Üser
• Damar içi pıhtılaşma
• Ayakta durma esnasında tahammülsüzlük
• Huzursuz bacak sendromu gibi problemlere neden olmaktadır. Varislere bağlı kişilerin yaşam kaliteleri de oldukça düşmektedir.

VARİS ŞİKAYETİ İLE MÜRACAT EDEN HASTADA 10 ÖNEMLİ KURAL

1. Öncelikle şikayetleri neler olduğu (kozmetik mi, yoksa ağrı, şişlik, kramp ) ne zaman ve nasıl başladığı

2. Şikayetler, ne zaman nasıl artış gösterdiği, yaşam kalitesini ne kadar etkilediği öğrenilir

3. Hasta muayene edilir ve varisin drecesi saptanır

4. Muayene esnasında Doppler ultrason yapılarak varise neden olan kaçaklar saptanır, derin toplardamarlarda tıkanıklık olup olmadığı araştırılır

5. Hastanın şikayeti önemli ve doppler ultrasonda ciddi kaçaklar saptanmış ise TEDAVİ önerilir

6. Tedavide en önemli unsur, kaçakların ortadan kaldırılmasıdır, bunun için damar içi lazer, radyofrekans veya yapıştırıcı tedavi seçeneklerinden birisi uygulanır

7. Kaçak ortadan kalkırınca aynı seansta mikro- cerrahi ile ele gelen büyük varisler çıkartılır

8. En son olarak bu tedavilerden ortalama 2-3 ay sonra geriye kalan kılcal varislere skleroterapi, yüzeyel lazer veya radyofrekans tedavisi uygulanır.

9. Bu tedavileri kabul etmeyen hastalara yaşam tarzı değişikliği ilaç tedavisi ve diz altı varis çorabı önerilir.

10. Nadir olarak derin toplardamarı tıkalı olan veya tıkanmış şimdi açık olan hastalarda yüzeyel ana damarlara mümkün olduğunca dokunulmaz. Yalnızca kozmetik sorun yaratan variköz yapılar çıkartılır. Lazer ve benzeri uygulamardan kaçınılır.